Kitabın Tarihi

Uygarlığın gelişiminde en temel unsur kuşkusuz bilgidir. Bu bağlamda bir bilgi kaynağı olarak kitabın önemi açıktır. Kitap ilk çağlardan bugüne dek farklı gelişim düzeyleri göstermiştir. Kitabın ortaya çıkışı ve gelişimi çeşitli kültürel, siyasi, ekonomik ve coğrafik etkenlerle şekillenmiştir. Günümüzde de basılı ve elektronik biçimde varlığını sürdüren kitap, temel bilgi kaynağı olma niteliğini korumaktadır. Kitabın yani bilginin tarihini bilmek, gelecek değerlendirmelerine ışık tutacaktır. Bu çerçevede gerçekleştirilen bu bilgilendirmenin amacı, tarihsel süreçte basılı kitabın oluşumu ve gelişimini genel hatlarıyla ortaya koymaktır.

İnsanlık, bugünkü bilimsel, teknolojik ve kültürel gelişmişlik düzeyine bir günde ulaşmamıştır. Bu durum temelde, asırlar boyu nesilden nesile aktarılan sistemli bilgi yığınlarının yani bilimin sonucudur. Dünya üzerinde ortaya çıkan ilk insanların, diğer insanlarla sağlıklı iletişim kurabilmesi konuşma yeteneğini geliştirmesiyle mümkün olabilmiştir. Bu andan itibaren insanlar arasında doğrudan bilgi aktarımı gerçekleşmiştir. Kalıcılığı olmayan sözlü iletişim ise bilgilerin ve düşüncelerin sonraki nesillere aktarımını olumsuz etkilemiştir. İnsanlık tarihinin belki de en önemli buluşlarından birisi olan yazının icadı ile bilginin kayıt altına alınabilmesi ve kalıcılığı mümkün olabilmiştir. Diğer bir deyişle, insanların tecrübeleri, bilgileri, düşünce ve fikirleri kayıt edilerek gelecek nesillere sağlıklı biçimde ulaştırılabilmesinin önü açılmıştır. İnsanlar, içinde bulundukları coğrafi koşullara göre şekillenen çeşitli yazı malzemeleri kullanarak yazı yazmışlar, yani bilgi kaynakları üretmişlerdir. Kitap bu bilgi kaynaklarının başında gelmektedir. Kuşkusuz kitap, en ilkel biçiminden günümüzde kullanılan biçimine ulaşıncaya kadar büyük değişimler geçirmiştir. Ancak temelde kitap her devirde ve hangi biçimde olursa olsun bilgi kaynağı olma özelliğini korumuştur.

Antikçağ’dan bugüne dek insanlığın kültürel mirası için hayati bir işlev üstlenen bir unsur olagelen kitap bu özelliğini daha uzun yıllar koruyacağa benzemektedir. Bu çerçevede kitabın ortaya çıkmasını sağlayan tarihsel, ekonomik, kültürel ve teknolojik unsurların ortaya konulması, yani kitabın tarihinin incelenmesi önemli görülmektedir. Çünkü geçmişi değerlendirmek, bugünkü durumu anlamada ve gelecekle ilgili çıkarımlarda bulunmada yararlı olacaktır. Ayrıca, ilk insanlardan bu güne insanın yaşamak için ortaya koyduğu tüm maddi ve manevi unsurları oluşturma süreci olarak tanımlanabilecek kültür ve uygarlığın (Yılmaz, 2008, s. 352) gelişiminde bilginin, yani kitabın rolü yadsınamaz. Çalışmanın amacı, günümüz modern kitabın tarihini genel hatlarıyla ortaya koymaktır. Konu, Antikçağ ve Ortaçağ olarak iki temel başlıkta ele alınmış ve Mısır papirüs rulosundan başlayarak, basılı kitabın ilk dönemlerine kadar geçen süreç ile sınırlandırılmıştır. Bu çerçevede öncelikle kitabın kökenlerini oluşturan unsurlar hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Ayrıca, kitabın ortaya çıkmasında önemli etkileri olan kâğıt ve matbaa gibi buluşlar üzerinde durulmuştur. Son olarak matbaanın doğurduğu sonuçlara değinilmiştir. Betimleme yönteminin kullanıldığı çalışmada veri toplamak amacıyla belge analizi tekniği kullanılmıştır.

İletişim

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
(0216) 471 94 67